O libro de Marcos Emilio Amado recupera os principais datos do municipio larachés a mediados do século XVIII
21 jun 2017 . Actualizado ás 05:00 h.Un novo libro permite mergullar na historia do municipio da Laracha. En concreto, na de mediados do século XVIII, cos datos do Catastro de Enseada de 1750. Toda unha radiografía de 40 preguntas por lugar que permiten facerse unha idea de como era entón a sociedade. A elaboración, recompilación e sistematización de toda esa información correu a cargo de Marcos Emilio Amado Casdelo (Caión, 43 anos), responsable do Arquivo dá Pesca de Caión (onde se celebrou a presentación, nos baixos da confraría) e presidente da entidade Adisma. O libro, As parroquias do Concello dá Laracha en 1750 (editado pola Deputación) deuse a coñecer nun acto que congregou a numerosos veciños e no que estivo acompañado polo alcalde, José Manuel López Varela.
«Podes saber todas as fábricas que había daquela, vos oficios, vos soldos que cobraban vos traballadores, a xente que vivía en cada lugar»
Marcos explica que se decidiu a preparar a obra ao ver que non había algo similar sobre A Laracha, pero si noutros municipios. «Son uns datos que reflicten axeitadamente a situación do municipio, con preguntas de todo tipo», explica. Refírese ás cuestións que se lle facían aos responsables de cada parroquia, e que el xa coñecía dun traballo anterior dedicado á pesca. A información contense no Arquivo do Reino de Galicia, da que se nutre (dixitalizada), e do de Simancas. Sae todo: veciños, señoríos, terras, cultivos, oficios, negocios... Era un encargo do rei Fernando VI para mellorar a recadación tributaria e había que coñecer os recursos que manexaban os súbditos. «Respondían os encargados de cada parroquia, que eran unha especie de mordomos. Podían depender do rei, da xurisdición real de Bergantiños, con Audiencia en Berdillo, ou podían depender das casas nobiliarias, cun xuíz para cada unha. Neste caso -señala Amado- habíaos de Caión, de Soandres; da Casa das Mariñas, de Diego de Oca, que tiñan as Torres de Cillobre, e tamén do Pazo de Vilar de Francos».
Tanto mergullar pola historia, aínda que se trate de rescatar datos aparentemente anodinos, serve tamén para entrar en detalle nunha realidade xa desaparecida: «Podes saber todas as fábricas que había daquela, os oficios, os soldos que cobraban os traballadores, a xente que vivía en cada lugar», detalla. Naquela época, na Laracha había oito fábricas de tezas, as Telleiras (así evolucionaron toponímicamente); máis de 150 muíños, seis batanes, 50 mariñeiros en Caión, dous gaiteiros. Que conclusións se extraen? «Pois, por exemplo, que non houbo tantos cambios con respecto ao que había na Laracha a principios do século XX. Nin sequera de número total de veciños», explica. A mediados do XVIII, a gran maioría dos censados eran labradores, seguramente oito de cada dez. Unha pequena parte traballaba nalgunha fábrica, outros eran mariñeiros... «Falamos dunha economía de subsistencia», indica Amado. «Tamén había familias ricas, pero eran as menos».
Hai máis aprendizaxes á hora de indagar nos séculos xa pasados. «A min gústame moito todo o relativo aos nosos antepasados, recompiar datos, buscalos. Tamén creo que temos sorte do tempo no que nos tocou vivir, a vida de antes era moi dura. Coñecer o noso pasado serve tamén para apreciar o que temos agora», explica. Outra curiosidade: a moitos lles gustará ler os nomes e apelidos dos habitantes de entón. A gran maioría consérvanse, e seguramente haxa lectores que sexan os directos descendentes.
As persoas que desexen mergullarse neses ecos históricos deberán dirixirse ao Concello para ver onde conseguir ou ler o libro, porque non está á venda. Depende da Deputación, e será o goberno local o que se encargue da súa difusión.
Marcos Amado, por certo, ten outro libro máis. A casualidade permitiu que coincidan ambas as presentacións con pouco tempo de diferenza. Elaborou un amplo estudo sobre os Bermúdez de Castro, familia da que se conservan dous pazos. Un, en Caión. Fai tres semanas presentouno na Coruña, e a mediados de xullo farao na súa localidade natal. Tamén está cotejando a información do Catastro de Enseada referida a Carballo, para un posible proxecto próximo.