«Para uso variado: lavando pratos, ou para acougar os ánimos tras unha escena conxugal». Hai 60 anos, as cintas de casete que agora viran de novo (as súas vendas hanse duplicado en doce meses grazas a unha maxistral fórmula de nostalxia e complicidade) comezaban a marcar outro compás no xeito de escoitar música
Mentres agardamos á luz verde para sacarnos a máscara en exteriores, incluíndo a beira da praia, podemos consolarnos botando unha mirada ás normas que se impuñan en Galicia, fai cen anos, a quen querían gozar do sol e o mar. O areal marcábase como zona de risco extremo de contaxio do pecado, así que se ditaban restricións máximas. Era a pandemia do puritanismo
Antes que a Pedro Sánchez, o ano 2050 aparecéuselle a moitos outras na súa bóla de cristal. En 1955, La Voz informaba dun estudo americano que prognosticaba que un século máis tarde todos comeriamos pan de algas. No seu «futuro desexable» o Goberno venos dentro de 30 anos devorando chuletones vexetais. Tranquilos: a realidade non acaba tragando con todo.
En pleno debate mundial sobre a necesidade de liberar as patentes das vacinas do covid, e superados xa (Vaticano incluído) algúns debates éticos ao redor de como se desenvolveu a investigación do ARN mensaxeiro, viaxamos polo arquivo histórico de La Voz a tempos en que Pfizer regalou a España unha audaz tecnoloxía para coñecer o proceso dixestivo das vacas. Un I+D moi avanzado para a época, cuxo uso actual tamén provoca feridas... emocionais
«Imaxínense os bos padais un Madrid-Cafeto, un Racing-Eclipse ou un Athletic-Vasconia: quédese o Cafeto no seu tostadero, a Eclipse coa súa betún e o Vasconia co seu famoso lingote de ferro, ata aquí chegou o amateurismo». Así llas gastaban nesa reunión do ano 77 A.F. (antes de Florentino) que, segundo contaba La Voz, pretendía dar «un novo xiro á liga». A lea que se montou... ríanse vostedes do da Superliga.
[...] Puxeron todo o seu empeño en manter un estado de revolta que embrolla a vida cidadá e mingua a serenidade de xuízo cando máis necesidade dela temos [...]. Así describía La Voz a crispación que se respiraba en Madrid uns días antes das eleccións municipais de abril de 1931: unha crónica que podería ter sido escrita onte mesmo.
Aínda que Emilia Pardo Bazán describiu en La Voz os veraneos da alta sociedade en Mondariz como unha pasarela de vaidades, outras antigas e floridas crónicas do xornal rescatan tamén historias de conspiracións políticas, supermillonarios enamoradizos e mesmo a dunha Constitución que non foi. Que terían aquelas augas?
A crónica do desafortunado accidente que sufriu unha muller mentres se rasuraba a cute cunha navalla de barbeiro converteuse, dous días despois, nunha historia que encerraba o que para Francisca Souto tivo que ser un gran drama persoal naquela época.
Hai agora un ano, o covid-19 estaba desfacendo as maletas tras aterrar nos aeroportos españois. Hai 136 anos, o cólera asiático desembarcaba nos peiraos de Valencia. O mundo cambiou, pero virus e bacilos seguen ao seu; o mesmo que as refregas políticas alleas ao interese xeral e os egos indomables. O cólera de 1885 subiu a temperatura das dúas Españas ante o dilema «corentena ou vacinación»; e abriuse unha fronte de guerra bacteriológico.
O técnico de Arteixo estreouse como adestrador do Dépor hai 50 anos en un tenso duelo contra os ferroláns, que acabou con empate a dous goles e catro expulsados
«A OCDE advirte a España que o fútbol está minando a reserva de divisas». «Esta noite, en TVE, Mercedes Milá presentará o programa: "Fútbol, algo máis que deporte"». «Esta é a España de touros, pan e circo». Podería dicirse que a filtración do contrato de Messi co Barcelona, hai uns días, xerou na opinión pública un escándalo... sen precedentes?: Estes titulares La Voz teñen case 50 anos. O Barça e Cruyff andaban polo medio
«¡O pobo asaltará os nosos locais!», exclamaban uns. «¡O mellor é abrir e non pagar as multas!», exhortaban outros. «¡Pois nos damos de baixa na contribución!», escoitábase ao fondo da sala. En outubro de 1907, La Voz asistía a unha reunión de hostaleiros, moi irritados ante clausúraa dos seus establecementos pola lei do descanso dominical. A chamada Reforma desde arriba do Goberno de Maura (talvez desde demasiado arriba, e sen moita perspectiva) esixía o peche das tabernas desde o sábado noite ata o luns. E armouse unha boa
O prezo da luz, que estes días incendia a opinión pública, xa inflamaba tamén algúns debates moito antes de que a frase «Oe, que non somos de Fenosa» fixésese popular en Galicia. A primeira gran polémica remóntase a 1888, cando a compaña francesa de gas que tiña os dereitos de explotación na Coruña, Vigo e Santiago, comezaba a mudarse á nova idade enerxética e algúns empresarios locais, constituídos como cooperativas, lanzáronse a competir con aquela no emerxente mercado eléctrico. As faíscas non tardaron en saltar.
Se a lei de eutanasia recentemente aprobada en España vai deixando atrás non pouco rebumbio, imaxínense o que os lectores de La Voz deberon de pensar en xaneiro de 1971, cando o xornal publicou este titular: «Agnew propón a esterilización das nais solteiras e a eutanasia en caso de enfermos incurables». Ese día o xornal xa vaticinaba a caída deste vicepresidente de EE.UU., ao que alcumaba «o metepatas» polos seus frecuentes escándalos. O Watergate foi o último
Sen dúbida, non a terceira parte, que estes días volveu á carteleira cunha montaxe alternativa. As opinións son case unánimes. Os críticos de cine fan a súa aposta
A Katia Loritz, que rebentara o despacho de billetes con películas como «As mozas da Cruz Vermella» ou «Atraco ás tres», alcumábana «a Sofía Loren alemá»; a Luis Suárez, que a día de hoxe segue sendo o único balón de ouro español, tamén lle coñecían como «o arquitecto», por como trazaba os seus pases. Ambos foron protagonistas (un sen pretendelo, a outra máis implicada) dun culebrón propio da pacata sociedade da súa época. «Houbo máis que amizade», aseguraba ela en La Voz. «Non me interesa como esposa», respondía el.
Case dous millóns de mulleres obtiveron o carné de conducir en España entre o 2007 e o pasado ano, un período no que os permisos conseguidos por homes roldou o medio millón. Desde que Emilia Pardo Bazán se puxese ao volante dun coche en 1904, leste outra viaxe cara á igualdade social foi longo e con fochancas.
A mirada cara a Valle-Inclán vólvese estes días, non porque o esperpento (político e social) estea máis vixente que nunca, que tamén, senón porque acaban de cumprirse cen anos de que o escritor de Vilanova de Arousa publicase «Luces de bohemia», esa gran obra atemporal na que transcende a imposibilidade de vivir nunha España inxusta. Val frisaba entón os 54 anos: case trinta antes, La Voz habia dado conta das súas primeiras andanzas públicas (un duelo cun xornalista en México); e a crítica do seu primeiro libro, «Femininas»
En pleno debate sobre se a RAE debería aceptar os novos termos da linguaxe inclusivo reaparecen na discusión palabras como «haiga» para lembrar que a Academia incorporou en ocasións vocábulos populares ao dicionario. Outro asunto é que «elle» ou «todes» haxan xa enraízado como no seu momento o fixo leste outro termo.