Na Galicia do «non me movas vos marcos» que aínda pervive (de forma real e figurada) non lle vai a resultar doado á Xunta a fusión de concellos que pretende lograr nesta lexislatura. Unha misión difícil, pero non imposible, segundo comprobamos no noso arquivo.
Xa nos seus primeiros anos, La Voz eloxiaba «o guindo dos cataláns» en defensa dos seus asuntos, aínda que con matices: «Os intereses dun só non poden danar ao resto». Con este espírito tratou o diario, en 1917, a visita a Galicia de Francesc Cambó, que deixou aquí frases que hoxe serían un escándalo («se a meseta fose un hoyo que gran España tiñamos») e pediu ao regionalismo galego máis compromiso e menos folclore.
«Cómprense un bo colchón», recomenda aos seus paisanos o «influencer» Nicolás Maduro en TikTok. «¡Restaurantes abertos á 1 da mañá!», escandalízase Yolanda Díaz tras comprobar que os algoritmos «non andan por cálea» pero que a xente se pasea por aí a calquera hora. O noso arquivo confirma que este asunto do recollemento nocturno leva tempo desvelando a moitos, a destra e sinistra. Coa lei do descanso dominical, hai agora 120 anos, xa se armou unha boa.
«Quen me dea unha piña doulle un dólar!»: así retaba Andrés Balsa a quen ousase subirse con el a un ring. Corría o ano 1917 e este mugardés alcumado en EE.UU. «o bull dog» vivía o seu particular soño americano. Pero foi a súa case sempre unha vida cadela, sen os focos que aluman estes días a Ilia Topuria, o loitador que nos meteron en todas partes.
Que mellor día que o de San Valentín, cos ecos do «Raposa» eurovisivo atronando nos altofalantes da polémica, para cambiar o disco a este outro no seu día prohibido en España e que escondía unha historia de paixón tan intrincada como o seu título: «Je t'aime, moi non plus» («ámoche, eu tampouco»). Os seus protagonistas, Jane Birkin e Serge Gainsbourg
As súas actividades como home de confianza do ditador Trujillo foron moito máis escuras que as súas aireadas relacións coas mulleres. A el ninguén podería chamarlle truhan do amor, como eses que agora axexan desde as redes en busca do peto de corazóns solitarios: a súa fama xa lle precedía. En asuntos de saias, iso si, Rubi gañaba sempre.
«Barrís de viño, baúis, chapeus, camas e ata unha cociña». A chegada dos máis insólitos obxectos ás praias galegas, dos que La Voz veu dando conta desde os seus primeiros números, foi acuñando a expresión «andar ás crebas». A iso, relataba o noso xornal en abril de 1882, dedicábanse moitos veciños de Ferrol alertados da presenza nos seus areais de restos dun dobre naufraxio de lenda: o do Douro e o do Irurac-Bat
Sánchez recuperou a expresión «facer da necesidade virtude» para xustificar a amnistía aos secesionistas do «procés» . Pero antes de que a empregase o autor de «Manual de resistencia», La Voz xa o fixo hai 139 anos por un asunto no que Cataluña tamén andaba polo medio: «Cada vez que lles convén fan da necesidade virtude», protestaba o noso diario polo Memorial de Agravios, un manifesto no que o catalanismo esixía ao rei, entre outros, tratos de favor económicos e lexislativos.
Mentres o Goberno e varias autonomías compiten por ser os primeiros en desenfundar ante a ameaza dos móbiles nos colexios, trasladámonos co noso arquivo a tempos nos que o inimigo era a factura telefónica a final de mes, e aos adolescentes púñanlles un cadeado diante dos narices.
...Así revelaba un médico en La Voz de finais dos sesenta a confidencia dun avergoñado soldado que había ir á súa consulta privada, escapando dos dedos acusadores do cuartel. Chamábanas enfermidades secretas pero eran, e son, un segredo a voces: desde a mojigata publicidade nos primeiros xornais ás altas cifras de contagios de I.T.S. que acaban de facerse públicas.
Leuse «unha boa parte» da obra de Valle-Inclán, a quen admiraba «polo seu dramatismo e o seu misterio», mostrábase firme defensora do amor libre e confesábase amante da soidade. Na entrevista que La Voz lle fixo en 1976, a actriz revelábase ademais como unha muller coa cabeza moi ben amoblada, lonxe das sombras que se proxectan no documental «O enigma Nadiuska».
Medio século separa a primeira campaña para fomentar o uso do tren, promovida por un ministro franquista, da última cruzada de autodenominados «progresistas» para impor este transporte sobre o avión. Igual que agora, houbo quen puxeron o berro no ceo. Desde o noso arquivo saltamos deste tren de borrascas a aquel outro.
«Pénsase nada menos que en reunir mil millóns en todo o mundo cristián para comprar Terra Santa a Turquía e regalarlla ao Papa». En 1892, La Voz cualificaba de «cruzada de novo xénero» esta iniciativa para facerse cunha Palestina na que, segundo contaba tamén o xornal, xa comezaban a establecerse millonarios xudeus
«Eses mediocres non volverán xogar aquí a cambio de diñeiro». Con esta proposta de boicot reaccionaban en Sudamérica en 1930 ao coñecer que a maioría das seleccións europeas non irían ao Mundial de Montevideo. La Voz seguiu ao detalle aquel escándalo a nivel planetario no fútbol, no que non faltaron episodios novelescos, como a iniciativa de que o Athletic de Bilbao acudise ao campionato «en representación da vella Europa».
«É como un conxunto de leiras que se obstruyen unhas a outras, se constriñen, péchanse o paso ao mar ou se quitan a auga dos ríos». Tras percorrer medio mundo co talento na súa maleta, Julio Camba resumía así a política mentres España e Europa asomábanse a outro abismo (ou como diría Yolanda Díaz, íanse ao carallo). Para el, un xuízo no seu pobo por unhas lindes parecíase demasiado ás disputas de Estado, e ironizaba (ou non): «Un campesiño galego entendería o mundo en dous minutos».
Nissan ten un súper SUV coa cuarta xeración da súa Xtrail, agora con e-Power.
Hai 50 anos, o último 600 saía da fábrica de Barcelona. Os tempos cambiaran, pero quedaba a lenda e todo un futuro por diante para a marca, agora especializada nalgún dos modelos deportivos máis desexados. Así que, de cero a cen nun instante, viaxamos con La Voz aos primeiros días de Seat para atoparnos con algún que outra fochanca, pero tamén unhas paisaxes interesantes.
Hai bicos pracenteiros («a doce boca que a gusto convida», escribiu Góngora; e outros que saen caros, como xa sabe Rubiales. Hainos raciais («a española cando bica...»); e de namorados, que, segundo o estudo do que no seu día deu conta La Voz, sempre se dan pola dereita. Hai moitos bicos perdidos no noso arquivo. Recuperámolos.
Foron un clásico dos veráns doutros tempos, de recordos en branco e negro e con aroma a Varon Dandy. Logo, os Rodríguez pasaron ao esquecemento e nos últimos anos han regresado da man de crónicas nostálxicas que atribúen o seu apelativo a «O cálido verán do señor Rodríguez» unha película española de 1965. Pero vai ser que non: en 1951 xa falaba deles unha divertida información de La Voz
Diálogo, negociación, pacto: tres palabras que estes días sobordan actualidade, pero tan vellas como a democracia. Non a había no seu sentido actual na España de 1883, cando atopamos por primeira vez en La Voz a expresión «pactos políticos» (as mulleres non votaban e o rei tiña poder executivo). Pero sérvenos para recuperar do noso arquivo unha parte da historia de España que nos libros de texto despáchase en media carilla.